Puste konta bogatych krajów

1 maja 2011 minął termin składania częściowych raportów sprawozdających środki, które państwa rozwinięte zobligowały się przeznaczać na pomoc krajom biednym w ramach tzw. fast start climate fund, czyli funduszu na szybki start w przezwyciężaniu negatywnych skutków zmian klimatu do 2012 roku. Fundusz miał wynosić 30 mld dol. Dla krajów bogatych 1 maja minął właściwie niepostrzeżenie. Niemal nikt nie złożył raportu. Zaś zagraniczne informacje prasowe nazywają to zgrabnie „przegapieniem“ terminu.

Jednym z ustaleń stron Konwencji podjętych w Cancun była decyzja o dobrowolnych corocznych sprawozdaniach z postępów w sprawie finansowania „szybkiego startu“, na który strony zgodziły się w Kopenhadze w 2009 roku. Państwa rozwinięte miały przekazywać raporty sekretariatowi UNFCCC przed majem 2011, 2012 i 2013 roku.

STANDARDY SPRAWOZDAWCZOŚCI

Również postanowieniem z konferencji w Cancun jest podwyższenie standardów przejrzystości długoterminowych funduszy klimatycznych. Niestety, nawet gdyby któraś ze stron podjęła się złożenia raportu, standardy te nie zostały jeszcze wypracowane. Zatem finansowanie krótkoterminowe rządzi się osobnymi regułami. Brakuje jasno wytyczonych strategii finansowania i raportowania, co tym bardziej utrudnia monitorowanie. Zaś bez monitoringu, nie ma jak wskazać słabe punkty lub wprowadzić usprawniające zmiany. Kraje rozwijające się mogłyby równie dobrze wróżyć z fusów kiedy zostaną spełnione ich oczekiwania. Nie ma pewności ani co do czasu, ani co do wysokości pomocy. Na pewno nie buduje to zaufania między „partnerami“ z globalnej północy i południa.

Utrzymanie przejrzystości w sprawozdaniach z postępów finansowania wymagałoby zdefiniowania zasad obejmujących:

• wysokość wykorzystanych funduszy
• rozumienie nowego finansowania (nie przewidzianego w dotychczasowych programach pomocowych itp.)
• wskazanie międzynarodowej instytucji pośredniczącej i sposobu, w jaki pomocobiorca może uzyskać dostęp do finansowania
• równowagę pomiędzy tematyką adaptacji, mitygacji oraz gospodarki leśnej
• geograficzne kryteria dystrybucji środków (według najbardziej potrzebujących państw)
• status finansowania (np. kiedy uznać, że pomoc została dostarczona)
• rodzaje instrumentów finansowania (granty, pożyczki etc.)

SPEŁNIANIE OBIETNIC

Dwie strony Konwencji przesłały listy na czas, jednak ich celem było zarzucenie wcześniejszego zobowiązania finansowego (sic!). Takie decyzje podjęła Rosja i Ukraina.

Kraje rozwinięte jak na razie nie są w stanie wywiązać się ze swojej najskromniejszej obligacji. To bardzo niepokojąca wiadomość również ze względu na to, że kładzie cień na postanowieniu o kolejnym kroku pomocowym w postaci 100 mld dol. rocznie do roku 2020. Jak wiadomo, spóźniony start nieubłaganie opóźnia dotarcie do mety. Pozostaje trwać w nadziei, że raporty wpłyną po czasie, a postanowienia z Cancun nie były pustymi słowami.

Można zrozumieć, że nie sposób zawsze pomóc słabszym. Trudno zrozumieć niedotrzymywanie dobrowolnie podjętych zobowiązań. Jednak najtrudniej zrozumieć brak motywacji do poprawy własnego położenia – nota bene częsty syndrom wysoko rozwiniętych społeczeństw. Bo przecież pomoc krajom biednym w mitygacji i adaptacji do skutków zmian klimatu jest wkładem w przyszłość państw bogatych. Kłopot w tym, że takie zapośredniczenia zbyt słabo się narzucają.

POLSKI WKŁAD

Jak wygląda polski wkład w mechanizm „szybkiego startu“? Dane za zeszły rok, o których możemy przeczytać w Informacji dla Sejmu i Senatu o udziale RP w pracach Unii Europejskiej w okresie lipiec-grudzień 2010 roku z dnia 15 marca 2011 roku, pokazują, że wartość pomocy udzielonej przez Polskę w 2010 wyniosła 3,204 mln EUR. Realizowane projekty były nakierowane na wsparcie technologiczne i budowę potencjału instytucjonalnego w obszarze mitygacji i adaptacji do zmian klimatu. Geograficznie skupiały się na Europie Wschodniej oraz Azji Zachodniej i Centralnej.

Podział funduszy według pomocobiorców wyglądał następująco:

• Chiny 2,089 mln EUR
• Afganistan 0,566 mln EUR
• Ukraina 0,372 mln EUR
• Gruzja 0,152 mln EUR
• Białoruś 0,025 mln EUR

Nasuwa się pytanie w jakim stopniu kraje te są priorytetowymi pod względem konieczności przystosowania do negatywnych skutków zmian klimatu.

Informacje w artykule pochodzą ze stron: http://www.wri.org/stories/2011/04/..., http://www.reuters.com/article/2011... oraz http://sejmometr.pl/dokument/smMLZ.