Pierwsze spotkanie Komitetu Wykonawczego UNFCCC ds. Technologii

Między 1 a 3 września 2011r. w Bonn odbyło się pierwsze, i ostatnie w tym roku, spotkanie Komitetu Wykonawczego UNFCCC ds. Technologii (ang. Technology Executive Committee - TEC). Rozmowy dotyczyły sposobu działania TEC oraz współdziałania z innymi organami Ramowej Konwencji Stron w ramach rozwoju, komercjalizacji i rozpowszechniania przyjaznych środowisku technologii. W przyszłym roku TEC powinien być przygotowany do samodzielnego działania w ramach Technology Mechanism.

Komitet składa się z 20 ekspertów, służących swoją pracą i doświadczeniem z różnych dziedzin – techniki, prawa, polityki, finansów i pomocy rozwojowej. 9 z nich pochodzi z krajów Aneksu I, 3 z Afryki, 3 z Azji, 3 z Ameryki Łacińskiej i rejonu Karaibów, 1 z grupy Rozwijających się Małych Wysp (SIDs) i 1 z grupy Najmniej Rozwiniętych Państw (LDC).

Polskę, jak i Unię Europejską w 2011 roku, reprezentuje Krzysztof Klincewicz (profesor Wydziału Zarządzania UW, koordynator zespołu ekspertów Akceleratora Zielonych Technologii GreenEvo Ministerstwa Środowiska).

Kluczem do skutecznej adaptacji oraz mitygacji negatywnych skutków zmian klimatu jest zwiększenie inwestycji w rozwój, zastosowanie i transfer zielonych technologii. Jak twierdzi Christiana Figueres, Sekretarz Wykonawczy Ramowej Konwencji, jest to wyzwanie dla światowej ekonomii, która musi przejść na drogę tańszych, szybszych i zrównoważonych technologii. Zmiany muszą być dostępne globalnie i sprawiedliwie. Aby to osiągnąć konieczna jest zacieśniona współpraca między środowiskiem naukowym, odbiorcami technologii oraz prywatnym sektorem. Zadaniem Komitetu powinno być stworzenie międzynarodowej przestrzeni dla porozumienia między tymi podmiotami. Przestrzeni do wymiany oczekiwań, potrzeb, innowacji, możliwości produkcyjnych i inwestycyjnych. Christiana Figueres otwierała i początkowo przewodniczyła rozmowom Komitetu.

WYBÓR WŁADZ KOMITETU WYKONAWCZEGO DS. TECHNOLOGII

Prace Komitetu zaczęły się od zgody wszystkich państw na temat kształtu współpracy między wybieranymi corocznie przewodniczącym i wiceprzewodniczącym Komitetu. Następnie miało miejsce standardowe deja vu z każdego spotkania pod egidą UNFCCC. Członkowie podjęli długą debatę na temat tego, czy przewodniczyć pracom powinien przedstawiciel państwa rozwiniętego czy rozwijającego się.

Przedstawiciel Niemiec, Antonio Pfluger, argumentował, że posiadanie przewodniczącego z grupy państw Aneksu I miałoby mobilizujący wpływ na kraje uprzemysłowione i owocowałoby przyspieszeniem transferu technologii. Reprezentant Stanów Zjednoczonych, Rick Duke, stwierdził, że środowisko biznesowe, związane z tematem technologii, liczy na współpracę i przewodniczący z kraju rozwiniętego mógłby przyczynić się do zwiększenia ich zaangażowania.

Gabriel Blanco z Argentyny zauważył, że zadaniem TEC jest udostępnienie transferu technologii w krajach rozwijających się, dlatego też z nich powinien wywodzić się przewodniczący. Jego zdaniem byłoby to bardziej zgodne z misją Komitetu. Przypomniał także, że działającej między 7 a 16 sesją COP Grupie Eksperckiej ds. Transferu Technologii (ang.Expert Group on Technology Transfer) przewodniczyli reprezentanci krajów Aneksu I. Sprawiedliwość wymagałaby zatem, żeby teraz odwrócić tę zależność.

Przedstawiciel SIDs, Albert Binger z Jamajki, mówił, że kraje rozwinięte nie będą w stanie należycie zrozumieć potrzeb technologicznych w krajach biedniejszych. Jeśli w istocie tak by było, nie wróży to dobrze pracom Komitetu.

W odpowiedzi na tę dyskusję, Figueres przypomniała Stronom, że przewodniczący ma za zadanie wysłuchać i zwrócić równą część uwagi na poglądy każdego z członków TEC oraz przyczyniać się do wzrostu skuteczności i tempa prac, nie zaś zajmować stanowisko po stronie państw rozwiniętych lub rozwijających się.

Na koniec członkowie zgodzili się na kandydaturę G.Blanco (Argentyna) jako przewodniczącego, oraz A.Pflugera (Niemcy) jako wiceprzewodniczącego. Ustalono także, że po zakończeniu rocznej kadencji, przewodniczący i wiceprzewodniczący zamienią się swoimi obowiązkami. Tak więc dopiero po dwóch latach zmienią się nominowani na te stanowiska.

FORMY DZIAŁANIA I PROCEDURY TEC

Członkowie TEC poruszyli także sprawę struktury, form działania i procedur Komitetu, jednak końcowe postanowienia w tej sprawie będą efektem zdalnej komunikacji w przeciągu przyszłych tygodni przed COP17 Durban. Ustalono sześć głównych sposobów pracy, których forma będzie rozwijana: analiza i synteza, rekomendacje polityczne, moderacja i ujednolicanie wniosków, utrzymywanie koherencji między ustaleniami Konwencji na szczeblu instytucjonalnym, współpraca z interesariuszami, rozpowszechnianie wiedzy i informacji.

PROBLEM WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

Pozostały czas warsztatu wykorzystano między innymi na poruszenie problemu prawa własności intelektualnej (ang. intellectual property rights - IPRs) oraz współpracy i zależności między TEC a drugim podmiotem w ramach Technology Mechanism - Centrum i Sieć Technologii ds. Klimatu (CTCN). Tematyka własności intelektualnej jest istotna, jeśli Komitet ma prowadzić analizę potrzeb technologicznych oraz najbardziej aktualnych trendów i zagadnień z tej dziedziny.

Dyskusję rozpoczął przedstawiciel Kazachstanu i został poparty przez Chiny, Ekwador, Kenię i Algierię. Nie sposób pracować na rzecz globalnego rozwoju i transferu technologii bez rozwiązania tej kwestii. IPR jest motywacją do powstawania innowacji technologicznych, a z drugiej strony jest przeszkodą w ich szerzeniu. Mimo tych argumentów, Japonia, Niemcy i USA miały silne obiekcje, aby ujmować ten temat w dokumentach opisujących formy działania TEC.

Kunihiko Shimada z Japonii stwierdził, że IPR jest przedmiotem zbyt szerokiej dyskusji, aby zajmował się tym TEC, gdyż nie leży to w jego kompetencji. Komitet Wykonawczy ds. Technologii nie jest odpowiednim ciałem do podjęcia tego problemu, ani UNFCCC. Jest to raczej temat dla Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO). Duke, podtrzymał to zdanie dodając, że prawa własności intelektualnej nie są według niego barierą dla rozpowszechniania i transferu technologii.

Pfluger odniósł się do dotychczasowych doświadczeń z transferu technologii. Mówił, że wielka ich liczba odbywa się bez dotykania problemu IPR, a tam, gdzie jest to konieczne zawsze znajduje się jakieś rozwiązanie. Dodał też, że TEC nie ma uprawnień do rozstrzygania w tej sprawie. Proponował, aby w dokumentach na temat sposobu pracy TEC nie poruszać tego tematu, zaś wrócić do niego przy omawianiu konkretnych technologii.

Ostatecznie członkowie Komitetu uznali kompromis zaproponowany przez przedstawiciela Sudanu, Nagmeldin El Hassan, który twierdził, że jest to raczej debata o możliwych problemach przy transferze technologii.

WSPÓŁPRACA TEC I CTCN

Co do zależności między Komitetem a Centrum i Siecią Technologii ds. Klimatu (CTCN), Shimada słusznie zauważył, że wciąż trwają negocjacje w kwestii ustalenia roli i sposobów funkcjonowania CTCN. Określenie stosunków między tymi ciałami nadal jest problemowe, ponieważ nie wiadomo w jakim stopniu TEC ma pełnić rolę doradczą a w jakim wykonawczą. Niyazi Ilter z Turcji przekonywał, że działanie czysto doradczego ciała nie przyniesie żadnych efektów.

Australijski przedstawiciel sedno tej współpracy pojmuje w wymianie informacji. Nieścisłości próbował rozwiać delegat z Finlandii, Jukka Uosukainen, mówiąc, że postanowienia z Cancun jasno określają rolę TEC jako organu strategicznego – służenie Ramowej Konwencji Stron, podczas gdy CTCN jako organ wykonawczy Mechanizmu Technologicznego ma wspomagać poszczególne kraje. Jego zdaniem, ponieważ Komitet ds. Technologii ma za zadanie zapewnić pomoc, doradztwo i wskazówki wszystkim Stronom Konwencji, powinien skupić się na monitorowaniu finansowania poszczególnych technologii oraz działania Centrum i Sieci Technologii ds. Klimatu. Komitet nie posiada budżetu, zaś Uosukainen oczekuje, że CTCN będzie go posiadać.

Spotkanie Komitetu zakończyło się wielowątkowo, jednak nie bez efektów. Ustalono podstawy i główne kwestie, które muszą znaleźć się w dokumentacji wyjaśniającej zasady i sposoby działania TEC. Komitet nie przewiduje więcej spotkań w tym roku. Członkowie będą współpracować drogami elektronicznymi, zaś kolejne spotkanie będzie miało miejsce na początku przyszłego roku.

Informacje w artykule pochodzą ze stron: http://unfccc.int, http://www.twnside.org.sg/title2/cl..., http://www.twnside.org.sg/title2/cl....